ماهیت ذهن چیست؟ در رابطه با ذهن چه میدانید؟

در این مجموعه مقالات قصد دارم درمورد ذهن انسان، ماهیت آن، نحوه عملکرد و تفاوت آن با ذهن دیگر موجودات با شما صحبت کنم. این مقاله آغازیست برای آشنایی با واقعیت و ورود به دنیای اندیشه که ممکن است در مقالات بعدی توسط من یا شما نقض شوند. باعلی لند تا پایان این مقاله همراه شما هستم. همانطور که گفتم قرار است از تعاریف ساده و اولیه آغاز کنیم.

از ذهن چه میدانیم؟ ماهیت ذهن

اکثر شما هنگامی که صحبت از ذهن می‌شود، تصویری از مغز انسان را متصور میشوید. اما این واقعا ذهن ما نیست. بلکه ذهن، آن چیزیست که در مغز ما جریان دارد؛ جریانی از تفکرات، هیجانات، تصورات، احساسات و… و حتی خواب هایی که میبینیم. هر یک از این موارد حالاتی در ذهن ما هستند. مجموعه ای از جریانات و صدها عاملی که در شکل گیری آنها موثرند، ذهن ما را تشکیل می‌دهند. در واقع هر کدام از حالات ذهنی توسط زیرساخت های بیشمار مغز ما ایجاد می‌شوند. با این تعریف می‌توان نتیجه گرفت ذهن یک فرآورده مغز است. به این مثال توجه کنید:

بیشتر بخوانید:
دایره زمانی و لایه های زمانی در متافیزیک چیست؟

چگونه عاشق می‌شویم؟

برای شفاف تر شدن ارتباط ذهن با مغز آنچه را عوام، عشق می‌نامند در نظر بگیرید. اگر آن را فرایندی ذهنی بدانیم، چه اتفاقی می‌افتد که عاشق می‌شویم؟ مطالعات دانشمندان در این زمینه توانسته اثبات کند که عشق فرایندیست ذهنی که توسط ذهن و در مغز شما ایجاد شده و سپس شما را بطور کامل تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. در واقع هنگام رویارویی با افراد، تصویری از آنها در ناخودآگاه شما ثبت می‌شود. همانطور که چهره ما قسمت‌های گوناگونی دارد که چهره والدین را هم دربر می‌گیرد. اطلاعاتی که در ذهن ما ذخیره شده اند، بطور غیر ارادی منتقل می‌شوند. با اینکه شما در دیدار اول اطلاعاتی از هم ندارید اما نشانه هایی را که در ناخوداگاهتان ثبت شده اند و وجود دارند، هنگام ارتباط با یکدیگر، منتقل میکنید. و سپس تحریکات مغزی و ترشح هورمون های مختلف که شما را متاثر می‌کنند. این تنها مثالی برا شفاف تر شدن ارتباط مغز و ذهن و چگونگی ایجاد حالات ذهنی بود. هرچند برای برخی از این حالات، دانشمندان هنوز دلایل علمی محکمی ارائه نداده اند. برگردیم به عنوان اصلی؛ از ذهن چه میدانیم؟

بیشتر بخوانید:
بهترین مکان ها برای جذب نیروهای متافیزیکی (مقاله آپدیت شده)

ذهن چیست؟

تعاریفی که تا کنون ارائه شد تنها یک معرفی اولیه و سطحی از ذهن بود. حال بیایید کمی تخصصی تر آن را بررسی کنیم. در سطوح اولیه و مبتدی در هر بار بررسی ماهیت ذهن، در حقیقت به حالتی از آن می اندیشیم نه به خود ماهیت آن. اشکال کار همین‌جاست. ممکن است فکر کردن، من بودن و… را تداعی کنید. این میتواند شما را به خطا بکشد. چه چیزی آن حالت را ایجاد می‌کند؟ منشا آن چیست؟ آیا می‌توان گفت ذهن همان سیستم عصبی است؟ آیا ذهن علت است یا خود معلول نیرویی علیتی است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوالات رجوع میکنیم به نظریه محاسباتی روانشناسی. بطور خلاصه نظریه محاسباتی ذهن به این صورت است: یک کتاب را در نظر بگیرید. اینگونه تصور کنیم که تمام ابعاد فیزیکی کتاب همانند مغز باشد .درون این کتاب محتوایی وجود دارد. نظریه محاسباتی معتقد است ذهن همین محتوا و اطلاعات است و سیستم عصبی آن را پردازش میکند.

بیشتر بخوانید:
نیروی کیهانی چیست؟ حقایق شگفت انگیز نیروهای کیهانی

حالا شاید به این فکر کنید که این تعریف با تعریفی که در ابتدای مقاله ارائه شد در تضاد است یا همخوانی ندارد. پس تکلیف حالات ذهنی چه می‌شود؟ نیروهای ذهن کجای این تعاریف قرار دارند؟ برای حل این مشکل اگر این دو تعریف را با هم تلفیق کنیم، می‌بینیم که تعریف جامع تری نسبت به دو تعریف قبل در دست خواهیم داشت. بنابراین می‌توان گفت ذهن، اطلاعات درون مغز(تعریف دوم) و فرآورده های حاصل از پردازش این اطلاعات(تعریف اول) است.

تفاوت عقل و ذهن

تعریف جدیدی که ارائه شد، تعاریفی را که ذهن و عقل را یکی میدانند، مردود می‌کند. چرا که عقل تنها یکی از نیروهای ذهنی ماست که ما را به تفکر یا تعقل وامی‌دارد. نیروهای دیگری مانند خیال و احساسات نیز بخشی از نیروهای ذهنی هستند. به واقع، با اینکه هنوز دانشمندان نتوانسته اند دلایل چندان قانع کننده ای برای توجیه این مسئله ارائه دهند که چه اتفاقی می افتد که ما فکر می‌کنیم؟ بهتر بگویم، محرک اصلی تفکر چیست؟ اما ما می‌توانیم آن را به نیروهای ذهنی ربط دهیم.

بیشتر بخوانید:
ارتباط با موجودات فضایی از طریق قدرت ذهن و متافیزیک

ذهن انسان با ذهن دیگر موجودات چه تفاوتی دارد؟

مسئله ای که اکنون ممکن است به ذهن همه ما رسیده باشد این است که تفاوت ذهن ما با ذهن دیگر موجودات زنده و شاید غیر زنده (!) چیست؟ همه آنها در ذهن خود اطلاعاتی دارند که در اکثر موارد سیستم عصبی و… درحال پردازش آنها هستند. این تفاوت ناشی از نیروهای ذهنی انسانها با دیگر موجودات است. ممکن است برخی از نیروهای های ذهنی ما با نیروهای ذهنی برخی از موجودات زنده مشترک باشد. اما چیزی که اکثر قریب به اتفاق با آن موافقت دارند این است که نیروی عقل تنها مختص گونه بشر است( البته اگر بخواهیم تنها درمورد موجودات شناخته شده قضاوت کنیم). شاهد این نکته، دستاورد های چشمگیر و خارق العاده انسانها است که نه از روی غریزه بلکه در اثر تفکر و اندیشه حاصل شده است. اثبات کننده این نکته نیز پیشرفت های وسیع در زمینه های گوناگون صنعت، انرژی، فناوری و… است که در هر نسل در ابعاد وسیعی شاهد آن بوده ایم. بنابراین نمی‌توان آن را امری غریزی دانست.

بیشتر بخوانید:
همه چیز درباره سازمان مخفی بنیاد SCP | آزمایشگاه مخوف اس سی پی

تعریف هوش

مورد دیگر که لازم دانستم در این مقاله کمی به آن بپردازم هوش است. اینکه اصلا هوش چیست؟ چه ماهیتی دارد؟ آیا هوش مختص انسانهاست یا یک نیروی مشترک بین تمام موجودات زنده؟ میدانید که امروزه از چندین نوع هوش سخن به میان است. هوش هیجانی هوش اجتماعی هوش مصنوعی، IQ و…. اما ما نمی‌خواهیم که به هرکدام از این موارد به طور اختصاصی بپردازیم و مبحث را پیچیده کنیم. تنها به این دقت کنید که منظور از هوش مصنوعی چیست؟ توانایی یک سیستم مصنوعی ساخته دست بشر در پردازش اطلاعات. هوش اجتماعی چیست؟ توانایی تحمل دیگران و همکاری با آنها. هوش هیجانی چیست؟ توانایی کنترل یا برانگیخته کردن هیجان ها و احساسات در خود و دیگران.

بیشتر بخوانید:
طلسم چیست؟ آیا طلسم حقیقت دارد؟

در اینجا مهم نیست که ما تعریف درست و دقیقی از هرکدام از این عناوین ارائه داده ایم یا نه. ما تنها می‌خواهیم به مفهوم و ماهیت هوش بپردازیم. در تمام این عنوان ها یک کلمه مشترک وجود دارد؛ هوش. در تمامی تعاریف ارائه شده نیز یک مفهوم مشترک وجود دارد یعنی توانایی. بنابر این استدلال می‌توانیم هوش را میزان توانایی تعریف کنیم. که مختص نیروها و حالات ذهنی است و طبق برخی استاندارد ها و آزمون های طراحی شده توسط دانشمندان و فعالان در حوزه روانشناسی و سایر حوزه های مربوطه برخی از آنها قابل سنجش نیز هستند. هرگاه توانایی بالایی در زمینه یکی از نیروهای ذهنی داشته باشیم گفته می‌شود هوش شما در آن زمینه، بالاست. و برعکس. بعنوان مثال هوش هیجانی من ضعیف است. یعنی توانایی من در برانگیختن احساسات دیگران و حتی کنترل احساسات خودم، پایین است. پس بطور کلی، هوش واژه ای است که برای توصیف میزان نیروها و توانمندی های ذهنی بکار میرود.

بیشتر بخوانید:
آیا ماهیت طلسم و سحر و جادو حقیقت دارد؟

هوش ذاتی است یا اکتسابی؟

مطالعاتی که تا کنون در زمینه هوش صورت گرفته در برخی از موارد نشان می‌دهد که می‌توان با انجام فعالیت ها و تمرین های خاص و یا پرهیز از برخی موارد توانمندی های ذهنی را تقویت کرد. نیروهای ذهنی که میشناسیم به خودی خود اکتسابی نیستند اما می‌توانیم با انجام تمریناتی آنچه که از آن برخورداریم را تقویت کنیم. از طرفی با روشن شدن مفهوم هوش، اکنون واضح است که این مفهوم خاص انسانها نیست. بلکه درمورد سایر موجودات زنده که دارای نیروهای ذهنی هستند نیز می‌توان این واژه را برای توصیف سطح توانمندی ها و نیروهای ذهنیشان بکار برد.

بیشتر بخوانید:
دلیل کابوس های شبانه چیست؟ آیا کابوس ها پیامی از آینده هستند؟

سخن پایانی

در این مقاله توانستیم آشنایی سطحی و مبتدی درباره چند مفهوم اولیه و بطور خاص ذهن، داشته باشیم اما آیا این واقعا همان ذهن ماست؟ آیا این همان چیزی است که آن را ذهن می‌نامیم؟ برای یافتن پاسخ این سوال مرموز، با قسمت های بعدی مجموعه مقالات دانشنامه متافیزیک علی لند همراه من باشید تا کشف حقیقت.

موفق و پیروز باشید…